CENTRUM ZMIAN - Piaseczno

Zaparcia nawykowe u dzieci to problem, z którym zmaga się wielu rodziców. W wielu przypadkach nie jest to poważne schorzenie, ale może prowadzić do dyskomfortu i stresu, zarówno dla dziecka, jak i dla rodziny. Zrozumienie przyczyn, objawów i sposobów radzenia sobie z zaparciami jest kluczem do złagodzenia problemu i poprawy jakości życia dziecka.

Czym są zaparcia nawykowe?

Zaparcia nawykowe występują, gdy dziecko ma trudności z wypróżnieniem lub odbywa je rzadziej niż zwykle, często towarzyszy im bolesność, uczucie niepełnego wypróżnienia czy napięcia w jamie brzusznej. Mogą rozwijać się, gdy dziecko celowo unika wypróżniania, np. z powodu bolesnych doświadczeń związanych z poprzednimi wypróżnieniami, co prowadzi do zaniechania potrzeby oddania stolca.

Przyczyny zaparć nawykowych u dzieci

W przypadku dzieci, nawyki zaparciowe mogą wynikać z wielu różnych czynników, w tym:

• Dieta uboga w błonnik: niewystarczająca ilość błonnika i płynów w diecie może prowadzić do twardych, trudnych do wypróżnienia stolców.
• Brak ruchu: siedzący tryb życia może spowalniać perystaltykę jelit.
• Zmiany w rutynie: podróże, zmiana szkoły czy przeprowadzka mogą wpłynąć na naturalny rytm jelit dziecka.
• Unikanie toalet: niektóre dzieci unikają wypróżniania w szkole czy przedszkolu, co prowadzi do powstania zaparć.
• Lęki emocjonalne: stres, lęk lub inne problemy emocjonalne mogą wpływać na pracę układu pokarmowego, nasilając problem zaparć.

Objawy, które mogą wskazywać na zaparcia nawykowe

Nie zawsze łatwo rozpoznać zaparcia u dzieci, zwłaszcza że młodsze maluchy nie zawsze są w stanie jasno komunikować swoje dolegliwości. Warto jednak zwrócić uwagę na następujące objawy:

• Rzadkie wypróżnienia (mniej niż trzy razy w tygodniu)
• Twarde, zbite stolce, często o nieprzyjemnym zapachu
• Trudności lub ból podczas wypróżniania
• Ból brzucha lub wzdęcia
• Ślady stolca na bieliźnie (mogące świadczyć o tzw. "brudzeniu")
• Zmiany w zachowaniu, takie jak drażliwość czy niechęć do korzystania z toalety

Jak pomóc dziecku w radzeniu sobie z zaparciami?

Kluczem do rozwiązania problemu nawykowych zaparć jest stworzenie dziecku odpowiednich warunków do regularnych, bezbolesnych wypróżnień oraz wsparcie emocjonalne. Oto kilka sprawdzonych kroków, które mogą pomóc:

• Zdrowa dieta. Zwiększenie spożycia błonnika (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty) oraz wody to podstawowe kroki w poprawie perystaltyki jelit.
• Aktywność fizyczna. Zachęcanie dziecka do codziennego ruchu pomoże w naturalnym pobudzeniu jelit.
• Regularność wypróżnień. Ustawienie stałych pór na korzystanie z toalety, zwłaszcza po posiłkach, może pomóc dziecku odzyskać regularny rytm.
• Odpowiednie warunki w toalecie. Ważne, aby dziecko czuło się komfortowo w toalecie, zarówno w domu, jak i w szkole. Można w tym celu wybrać odpowiednie siedzisko czy ustawić podnóżek, by ułatwić dziecku siedzenie w odpowiedniej pozycji.
• Wsparcie emocjonalne. Czasem zaparcia mogą być związane z emocjami, dlatego warto porozmawiać z dzieckiem, czy coś je niepokoi. Zadbajmy, aby nie stresowało się wypróżnianiem ani nie czuło wstydu, gdy doświadczy trudności.
• Konsultacja z lekarzem lub specjalistą. Jeśli problem nawykowych zaparć się utrzymuje, warto skonsultować się z pediatrą lub specjalistą. Mogą zalecić łagodne środki przeczyszczające, które pomogą dziecku w regularnym wypróżnianiu, a także ewentualnie skierować na konsultację do psychologa lub dietetyka.

W Centrum Zmian tematyką zaparć nawykowych u dzieci zajmyje się pedagog - OLGA WOJDA. Może być cennym wsparciem w walce z nawykowymi zaparciami u dzieci, zwłaszcza gdy problem ten ma podłoże emocjonalne lub behawioralne. 

Specjalista pedagog/psycholog może odegrać istotną rolę w leczeniu nawykowych zaparć u dzieci, zwłaszcza jeśli problem ma podłoże emocjonalne lub wynika z psychicznych barier, takich jak lęk, stres czy unikanie toalety. Oto kilka sposobów, w jakie psycholog może pomóc:

• Zrozumienie podłoża emocjonalnego. Często nawykowe zaparcia są związane z emocjami, takimi jak lęk przed wypróżnianiem, wstyd, obawy przed korzystaniem z toalety w szkole czy stres związany z innymi sytuacjami życiowymi. Psycholog pomoże dziecku i rodzicom zidentyfikować te emocje i wypracować strategie ich radzenia sobie.
• Trening toaletowy. Pomaga dziecku wykształcić zdrowe nawyki związane z korzystaniem z toalety, np. regularność, nieodwlekanie potrzeby, a także zmniejszanie stresu i lęku związanego z wypróżnianiem. Niektóre dzieci rozwijają lęk przed korzystaniem z toalety, zwłaszcza w miejscach publicznych. Psycholog/pedagog może pracować z dzieckiem nad tym lękiem poprzez stopniową ekspozycję, pomagając mu oswoić się z sytuacjami, które wywołują stres. W ten sposób dziecko stopniowo przezwycięży niechęć do korzystania z toalety w szkole lub innych miejscach poza domem.
• Techniki relaksacyjne. Mogą pomóc dziecku w rozluźnieniu mięśni, co ułatwi wypróżnienie i zmniejszy ból oraz napięcie związane z zaparciami. Jeśli zaparcia są efektem stresu (np. związanego z przedszkolem, szkołą czy sytuacjami rodzinnymi), pedagog/psycholog pomoże dziecku radzić sobie z tymi trudnymi emocjami. Nauka strategii radzenia sobie ze stresem, takich jak techniki mindfulness czy rozwiązywanie problemów, może pomóc w zmniejszeniu napięcia, które wpływa na problemy z wypróżnianiem.
• Edukacja i świadomość. Specjalista może pomóc dziecku zrozumieć, co dzieje się w jego ciele, w sposób dostosowany do jego wieku. Zrozumienie mechanizmu zaparć i procesu trawienia może pomóc dziecku zyskać większą kontrolę nad własnym ciałem i zmniejszyć lęk związany z wypróżnianiem. 

Wsparcie dla rodziców

Rodzice mogą czuć się zaniepokojeni lub bezsilni wobec problemu zaparć nawykowych u dziecka. Specjalista może pomóc im zrozumieć problem, dać wsparcie w radzeniu sobie z emocjami, a także nauczyć, jak wspierać dziecko w łagodny i empatyczny sposób. Ważne jest, aby rodzice nie wywierali dodatkowego nacisku, co może pogłębić problem. W przypadku nawykowych zaparć, ważne jest, aby dziecko mogło swobodnie mówić o swoich dolegliwościach i potrzebach, co pozwala na wczesną interwencję i wsparcie.

Zapraszamy na konsultację w Centrum Zmian. Sprawdź, jak możemy pomóc!